Andere nieuwsartikelen
Wat hebben het Empire State Building, Stonehenge, het Vredespaleis en een galerijflat in Den Helder met elkaar gemeen? Ze zijn op muziek gezet door Ron van Leeuwen (64). Hij is architect van beroep, en componeert als hobby. Nadat hij vier jaren geleden een cd opnam met het Metropole Orkest, heeft Van Leeuwen nu een album gemaakt met het Paradox Jazz Orchestra. ‘Architones’ is zijn muzikale ode aan dertien iconische gebouwen.
‘Vanaf mijn vroege jeugd heb ik twee passies gehad: muziek en stedenbouw’, zegt Van Leeuwen. ‘Mijn tante vertelde altijd hoe ik als peuter speelgoedautootjes over haar Perzisch tapijt liet rijden. In de patronen van dat kleed zag ik straten en steden.’ Later leerde hij piano, gitaar en viool spelen en trad hij geregeld op als pianist, ook in bandjes. Hij is directeur van Kokon Architectuur & Stedenbouw, een Rotterdams bureau met 35 medewerkers.
In een waaier aan stijlen – van jazz tot bigband, van bolero tot latin, van pop tot ballroom – brengt Van Leeuwen dertien van zijn favoriete bouwwerken tot leven; van de Chinese Muur tot The Gherkin, de augurkvormige wolkenkrabber in Londen. ‘Muziek en architectuur hebben veel met elkaar gemeen. Denk bijvoorbeeld aan termen als harmonie, vorm, variaties, balans, ritme, motief en fundament.’
De stukken op Architones (ook te beluisteren op Spotify) heeft hij de afgelopen vijf jaar aan de piano gecomponeerd, in de avonduren en in het weekend. Hij putte uit de duizenden muzikale motieven die hij in de loop van zijn leven heeft opgeschreven. Centraal in de muziekstukken staat het idee dat belangrijke gebouwen in de loop van de tijd veranderen. Er wordt iets aan het oorspronkelijke ontwerp vastgeplakt, er wordt een deel gesloopt, of ze krijgen een nieuwe functie.
‘De Chinese Muur was ooit een militair object, maar inmiddels een toeristische attractie, terwijl het Empire State Building niet alleen een kantoor is, maar ook de verbeelding van The American Dream’, zegt Van Leeuwen. ‘Gebouwen kunnen dus een gedaantewisseling ondergaan, qua functie en betekenis. In Architones heb ik daarom de letters van het woord ‘metamorphose’ vertaald in muzikale noten. De letters a, e, en h zijn bestaande muzikale noten, de overige letters zijn via een toonladder gekoppeld aan een toonhoogte. Dat motief heb ik in alle stukken verwerkt.’
Het duidelijkste is dat te horen in het stuk Hendrik Baskeweg, het adres van twee galerijflats uit de jaren zeventig in Den Helder. In opdracht van Woningstichting Den Helder worden ze op dit moment voorzien van golvende balkons en dubbelgekromde, organische vormen – geïnspireerd op het appartementengebouw Casa Milà in Barcelona van architect Antoni Gaudí. Daarvoor wordt een innovatieve 3D-betonprintmethode gebruikt.
Bedenker van deze gedaanteverwisseling: Ron van Leeuwen. ‘Het is een beetje onbescheiden om een project van mijn eigen bureau tussen al die iconische gebouwen te zetten, maar het is wel bij uitstek een ‘metamorphose’. De twee flats zijn bijna klaar, het zijn compleet andere gebouwen geworden.’
Architones is opgenomen door het Paradox Jazz Orchestra, in 2019 opgericht door saxofonist/arrangeur Jasper Staps en trompettist Teus Nobel. Met bandleider en dirigent Staps maakte Van Leeuwen de arrangementen. ‘Nee, ik speel niet zelf mee op het album’, zegt de architect, ‘dat laat ik aan professionele musici over.’ En ook hier ziet hij een parallel tussen componisten en architecten. ‘Zoals een architect een werktekening maakt voor een aannemer, zo schrijft een componist de partituur voor een orkest.’